Ιστορία & Πολιτισμός
Η χερσόνησος του Ακρωτηρίου ήταν κάποτε ένα μικρό νησί, το οποίο συγχωνεύτηκε με την υπόλοιπη Κύπρο, μέσα από γεωμορφολογικές διεργασίες χιλιάδων ετών. Η Αλυκή Ακρωτηρίου είναι το αποτέλεσμα αυτής της σταδιακής ενοποίησης. Το γεωμορφολογικό φαινόμενο της σύνδεσης ενός νησιού με ένα χερσαίο κομμάτι γης μέσα σε ένα χρονικό πλαίσιο χιλιάδων ετών ονομάζεται τόμπολο. Στην περίπτωση της χερσονήσου του Ακρωτηρίου, το συγκεκριμένο γεωμορφολογικό φαινόμενο ονομάζεται διπλό τόμπολο, επειδή υπάρχει σύνδεση σε δύο τοποθεσίες του νησιού με δύο θέσεις της ηπειρωτικής χώρας.
Με την πάροδο του χρόνου, το ίζημα που μεταφέρθηκε από τον ποταμό Κουρή στις εκβολές του συσσωρεύτηκε και έγινε μια συμπαγή μάζα γης. Αυτό δημιούργησε ένα τόμπολο στο δυτικό τμήμα της χερσονήσου, το οποίο ένωσε το νησί με την υπόλοιπη Κύπρο. Η διαδικασία αυτή πιστεύεται ότι συνέβη τουλάχιστον πριν από 56 χιλιάδες χρόνια. Αργότερα, κατά τη διάρκεια πολλών ετών, δημιουργήθηκε ένα δεύτερο τόμπολο στην ανατολική πλευρά της χερσονήσου, από το ίζημα του ποταμού Γαρίλη που συνέδεσε την ηπειρωτική Κύπρο με την ανατολική πλευρά του πρώην νησιού. Η Αλυκή Ακρωτηρίου είναι αποτέλεσμα της σταδιακής ενοποίησης της γύρω γης. Η τελική αυτή σύνδεση του νησιού με την ηπειρωτική χώρα υπολογίζεται ότι έγινε πριν από 2.000 χρόνια.
Η χερσόνησος του Ακρωτηρίου είναι μια περιοχή με πλούσια ιστορία και πολιτισμό που χρονολογείται από την αρχαιότητα. Η ιστορία του Ακρωτηρίου ξετυλίγεται μέσα από τα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής. Οι νότιοι γκρεμοί της χερσονήσου, μια τοποθεσία γνωστή και ως Αετόκρεμμος, φιλοξενούν τον παλαιότερο γνωστό αρχαιολογικό χώρο στην Κύπρο και θεωρείται ότι είναι η πρώτη περιοχή του νησιού που κατοικήθηκε από ανθρώπους κατά την προ-νεολιθική περίοδο. Οι κάτοικοι του Αετόκρεμμου ήταν κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες, οι οποίοι κυνηγούσαν πυγμαίους ιπποπόταμους και πυγμαίους ελέφαντες. Αυτό εξηγεί γιατί στην τοποθεσία αυτή βρέθηκαν πολλά απολιθωμένα οστά μεγάλων θηλαστικών.
Οι αρχαιολογικοί και θρησκευτικοί χώροι από διαφορετικές περιόδους αποδεικνύουν ότι η περιοχή κατοικήθηκε σε διάφορες ιστορικές περιόδους, όπως την Ελληνιστική, Ρωμαϊκή, Βυζαντινή και Χριστιανική περίοδο.
Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου των Γάτων
Βρίσκεται στο ακρωτήριο Γάτα, νοτιοανατολικά της Αλυκής Ακρωτηρίου, και είναι ίσως ένα από τα πρώτα βυζαντινά μοναστήρια της Κύπρου, καθώς χρονολογείται στα τέλη του 4ου αιώνα. Εγκαταλείφθηκε στα τέλη του 16ου αιώνα και καταλήφθηκε ξανά από ορθόδοξες μοναχές στις αρχές της δεκαετίας του 1980.
Σύμφωνα με την παράδοση, το μοναστήρι ιδρύθηκε από την Αγία Ελένη, μητέρα του Αυτοκράτορα Μεγάλου Κωνσταντίνου, η οποία άφησε στο σημείο ένα κομμάτι ξύλο από τον Τίμιο Σταυρό. Εκείνη την περίοδο, η Κύπρος είχε επηρεαστεί από έντονη ξηρασία, αναγκάζοντας πολλούς κάτοικους του Ακρωτηρίου να εγκαταλείψουν την περιοχή και η περιοχή γέμισε με φίδια. Ο Μέγας Κωνσταντίνος έστειλε έναν διοικητή, που ονομαζόταν Καλόκαιρος, στην Κύπρο για να απελευθερώσει χιλιάδες γάτες με σκοπό να εξαλείψουν την περιοχή από τα φίδια, και έτσι το Ακρωτήρι σώθηκε και η περιοχή έγινε γνωστή ως Κάβο Γάτα. Πλέον το μοναστήρι, παρόλο που φιλοξενεί λίγες μοναχές, έχει πολλές γάτες, που λέγεται ότι είναι απόγονοι εκείνων που καθάρισαν την περιοχή από τα φίδια.
Ξωκλήσι Παναγίας Γαλακτοτροφούσας
Πρόκειται για ένα απλό ξυλόστεγο ξωκλήσι στα βορειοδυτικά της Αλυκής, μέσα σε περιοχή με πορτοκαλεώνες, κοντά στην κοινότητα του χωριού Ασώματος. Οι εργασίες αποκατάστασης που πραγματοποιήθηκαν από το Τμήμα Αρχαιοτήτων μετά από μια πυρκαγιά που ξέσπασε το 2000, δείχνουν ότι το ξωκλήσι αυτό έχει μεγάλη ιστορία, που χρονολογείται από τα τέλη του 11ου αιώνα.
Ξωκλήσι του Αγίου Δημητριανού
Βρίσκεται κοντά στο Λιβάδι Ακρωτηρίου και πρόκειται για ένα μικρό ξωκλήσι που χρονολογείται την περίοδο των Αραβικών επιδρομών τον 12ο αιώνα. Το εκκλησάκι είναι πάντα ανοιχτό.
Ξωκλήσι Αγίου Γεωργίου
Το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου είναι μια γραφική πέτρινη βασιλική εκκλησία στα νοτιοδυτικά της κοινότητας Ακρωτηρίου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, χρονολογείται στον 17ο αιώνα. Το εκκλησάκι είναι πάντα ανοιχτό.
Αρχαιολογικός Χώρος Κουρίου
Τα αρχαιολογικά ερείπια του Κουρίου -που ήταν μια από τις σημαντικότερες πόλεις-βασίλεια του νησιού στην αρχαιότητα- είναι από τα πιο εντυπωσιακά του νησιού και οι ανασκαφές έχουν αποκαλύψει πολλά σημαντικά ευρήματα, τα οποία μπορεί ο επισκέπτης να δει στον χώρο. Η πόλη-βασίλειο ήταν χτισμένη στους λόφους της περιοχής, και έβλεπε και έλεγχε την εύφορη κοιλάδα του ποταμού Κούρη. Σύμφωνα με αρχαιολογικά ευρήματα, τα στοιχεία δείχνουν ότι το Κούριο συνδέθηκε με τον ελληνικό μύθο του Άργους της Πελοποννήσου και οι κάτοικοί του πίστευαν ότι ήταν απόγονοι των μεταναστών που έφτασαν στην Κύπρο από το Άργος. Το άλλοτε ακμάζον βασίλειο καταστράφηκε μετά από έναν ισχυρό σεισμό το 365 μ.Χ.
Το υπέροχο ελληνορωμαϊκό θέατρο - το επίκεντρο του χώρου - χτίστηκε τον 2ο αιώνα π.Χ. και επεκτάθηκε τον 2ο αιώνα μ.Χ. Το θέατρο έχει ανακαινιστεί και χρησιμοποιείται πλέον για υπαίθριες μουσικές και θεατρικές παραστάσεις - κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες - καθιστώντας το ένα από τα πιο δημοφιλή μέρη για πολιτιστικές εκδηλώσεις υψηλού επιπέδου.
Ανατολικά του θεάτρου βρίσκονται τα ερείπια της επιφανούς Οικίας του Ευστόλιου, που ήταν αρχικά μια ιδιωτική έπαυλη, η οπιοία μετατράπηκε σε δημόσιο κέντρο αναψυχής κατά την Παλαιοχριστιανική περίοδο. Εκτός της Οικίας του Ευστόλιου, υπάρχουν και άλλα εντυπωσιακά ψηφιδωτά δάπεδα στην «Οικία του Αχιλλέα» και στην «Οικία των Μονομάχων», με τις επαύλεις αυτές να έχουν ονομαστεί από τις σκηνές που απεικονίζονται στα ψηφιδωτά.
Επίσης, ιδιαίτερα αξιοσημείωτο είναι το Ιερό του Απόλλωνα Υλάτη, που βρίσκεται περίπου 2,5 χιλιόμετρα δυτικά της αρχαίας πόλης. Ο Απόλλων Υλάτης, Θεός των Δασών, ήταν ο προστάτης του Κουρίου και πιστεύεται ότι λατρευόταν στην περιοχή από τον 8ο αιώνα π.Χ. έως τον 4ο αιώνα μ.Χ. Το ιερό του ήταν σημαντικό θρησκευτικό κέντρο και υπέστη πολλές επεκτάσεις και μετατροπές σε διάφορες περιόδους.
Ναυάγιο Ακρωτηρίου
Το ναυάγιο του Ακρωτηρίου, γνωστό και ως Mav Achaios, κατασκευάστηκε το 1932. Στη δεκαετία του 1970, το πλοίο έπρεπε να μεταφέρει ξύλα από τη Γιουγκοσλαβία προς την Τζέντα στη Σαουδική Αραβία, κοντά στην Ερυθρά Θάλασσα. Ωστόσο, μια σφοδρή καταιγίδα οδήγησε στην προσάραξη του πλοίου στη χερσόνησο του Ακρωτηρίου και εν τέλει στο να βυθιστεί. Λόγω του μικρού βάθους (~7 μ.) των νερών στη χερσόνησο του Ακρωτηρίου, το πλοίο βυθίστηκε μερικώς. Σήμερα, στέκεται το μισό έξω από το νερό δημιουργώντας ένα ξεχωριστό ορόσημο.
Καλαθοπλεκτική
Εκτός από τους αρχαιολογικούς και θρησκευτικούς χώρους, ιδιαίτερα σημαντική παράδοση της περιοχής του Ακρωτηρίου είναι η καλαθοπλεκτική, ένας από τους παλαιότερους κλάδους της χειροτεχνίας. Παλαιότερα, πολλοί κάτοικοι της περιοχής του Ακρωτηρίου ασχολούνταν επαγγελματικά με την καλαθοπλεκτική, ενώ στις μέρες μας αυτό το παραδοσιακό επάγγελμα το ασκούν λίγοι, λόγω της μη οικονομικής του βιωσιμότητας. Η πρώτη ύλη που χρησιμοποιείται για την κατασκευή των καλαθιών είναι φυτά που βρίσκονται σε υγροτόπους. Παλαιότερα, η συνεχής ανάγκη για πρώτη ύλη συνέβαλε και στη διατήρηση των υγροτόπων. Στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ακρωτηρίου, οι επισκέπτες μπορούν να λάβουν πληροφορίες για αυτήν την παραδοσιακή τεχνική.
Greek 
English